Türkiye ve Özgür İnternet

Özgürlükler üzerine global kapsamda araştırma çalışmaları yürüten ve bu çalışmaların sonuçlarını kamuoyuna raporlayan Freedom House oluşumu "İnternet Özgürlük Araştırması 2012" (Freedom on the Net 2012) sonuç raporunu yayınladı. 47 ülkenin Ocak 2011 - Mayıs 2012 verileri baz alınarak hazırlanan rapora göre 14 ülke özgür, Türkiye'nin de aralarında olduğu 20 ülke kısmen özgür olarak tanımlanırken, geriye kalan 13 ülke içinse özgür bir internet ortamı bulunmadığı vurgulandı.

Sonuç raporu gerek genel resmi görmek açısından, gerekse ülke bazında analiz için bir hayli detaylı bilgi içeriyor. Her ülke aşağıdaki üç klasmanda değerlendirilerek toplamda 0 ile 100 arasında bir puana ulaşıyor:

  • Erişim Engelleri (0 - 25 Puan): Hem altyapısal ve ekonomik anlamda internetin erişilebilirliği hem de internet üzerindeki kaynaklara erişimi sağlayan teknoloji ve uygulamaların yasal yollarla yasaklanması eksenlerinde değerlendirmeler
  • İçerik Sınırlandırımaları (0 - 35 Puan): İnternet üzerindeki içerik kaynaklarına erişimin kısıtlanması, engellenmesi, sansürlenmesi, manipüle edilmesi, değiştirilmesi gibi konularda değerlendirmeler
  • Kullanıcı Haklarının İhlali (0 - 40 Puan): Online aktivitelerin yasal düzenlemeler ile kontrol edilmesi ve kişilik haklarına zarar verici aktivitelerin engellenmesi konusunda değerlendirme
Üç bölümde toplam puanı 30'un altında kalan ülkeler özgür, 31 ile 60 arasında puan alan ülkeler kısmen özgür, 60 puanın üzerindekiler ise özgür değil olarak tanımlanıyor.


Gelelim Türkiye ile ilgili önemli çıkarımlara:
  • Türkiye aldığı 46 puanla "Kısmen Özgür" kategorisinde yer alıyor
    • Erişim engelleri puanı: 12
    • İçerik sınırlandırmaları puanı: 17
    • Kullanıcı haklarının ihlali puanı: 17
  • Türkiye için "Politik Sansür" ve "Web 2.0 Uygulamalarının Engellenmesi" yöntemlerinin interneti kontrol altında tutmak amaçlı olarak kullanıldığı vurgulanıyor
  • Rapor'un Türkiye bölümünde Güvenli İnternet yasasının ilk şekliyle sadece cinsel içerikli yada terorist faaliyet içeren siteleri değil çok daha fazlasını dayattığı için ortaya çıkan halk tepkisinden ve yasanın tercihe bırakılacak şekilde yeniden düzenlenmesinden açıkça bahsediliyor
  • Erişim engelleri konusunda özellikle doğu ve güneydoğudaki elektrik ulaştırma problemine vurgu yapan rapor, ayrıca YouTube ve Blogspot engellemelerinden de bahsediyor
  • İçerik sınırlandırmaları konusunda ise özellikle şeffaf olmayan bir sürecin işlediği saptanırken, 2009 Mayıs ayına kadar yapılan engellemelerin sadece %21'inin mahkeme kararıyla, diğerlerinin ise Telekomunikasyon İletişim Başkanlığı'nın insiyatifiyle engellendiği, Mayıs 2009 sonrasında ise bu istatistiklerin kamuoyuna açıklanmadığı belirtiliyor
  • Yine aynı bölümde YouTube, Last.fm ve Blogspot engellemeleri ile ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde devam eden 5 dava olduğuna, Türkiye'nin savunmasını verdiğine ve 2012 sonuna kadar sonuçlanmasının beklendiğine işaret ediliyor
  • Kişilik hakları ile alakalı kısımda ise ekşisözlük girişleri nedeniyle uzaklaştırma alan Marmara Üniversitesi öğrencisi Mikail Boz ve yine Facebook'ta hükümet aleyhine yazdığı yazılar nedeniyle işini kaybeden temizlik görevlisi Erol Ceylan kötü örnekler olarak açıkça paylaşılıyor
Detaylı olarak incelendiğinde çok daha fazla çıkarımda bulunabileceğimiz bu rapor, aynı zamanda TİB ve BTK için de gözardı edilmemesi gereken önemli bir rehber niteliği taşıyor. Raporu daha detaylı incelemek isteyenler aşağıdaki yönlendirmeleri kullanabilirler: